Đất đứng tên con, mẹ có thể để lại di chúc cho em trai không?

Nội dung tư vấn: Tôi xin trình bày với Luật sư vấn đề của gia đình tôi. Xin Luật sư tư vấn giúp. Bố Mẹ tôi có 3 người con trai, tài sản có 1 căn nhà cấp bốn mặt tiền (diện tích 40m2 đang có hợp đồng thuê nhà của nhà nước). Trên hợp đồng thuê nhà có đứng tên của Mẹ tôi, Bố tôi ( đã mất năm 2013), Anh trai tôi, Em trai tôi và Tôi. Và còn một mảnh đất 200m2 trong ngõ đứng tên của Tôi (nhưng thực tế là do các Cô em Bố tôi ở bên nước ngoài gửi về mua). Mẹ tôi không muốn chia cho Anh trai tôi và tôi. Mẹ tôi muốn âm thầm làm di chúc cho Em trai út. Xin luật sư tư vấn cho Tôi và Anh trai tôi liệu có đòi hỏi được quyền thừa kế tài sản không? Điều bức xúc nhất là tôi lại là người khuyết tật ở chân, hơn nữa toàn bộ tài sản đều không phải mẹ tôi làm ra mà toàn do các Cô của tôi gửi tiền về. Tôi xin trân thành cám ơn và đợi sự giúp đỡ tư vấn của Luật sư.

Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đến Công ty Luật Minh Gia. Với vấn đề của bạn, chúng tôi xin đưa ra tư vấn như sau:

Điều 612 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về Di sản:

“Di sản bao gồm tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác.”

Mẹ bạn có quyền để lại di chúc định đoạt phần tài sản thuộc sở hữu của mình (tài sản riêng hoặc tài sản chung với người khác) nên với những tài sản không thuộc sở hữu của mẹ bạn, mẹ bạn không có quyền định đoạt để lại cho người khác thừa kế khi mất.

Do đó, với phần tài sản là căn nhà cấp 4 thuê của nhà nước (đứng tên hợp đồng thuê là mẹ bạn, bố bạn - đã mất năm 2013, anh trai bạn, em trai bạn và bạn), thì tài sản này hiện nay vẫn là tài sản của nhà nước, không phải tài sản của mẹ bạn. Do đó, mẹ bạn không có quyền định đoạt đối với căn nhà, anh trai bạn và bạn vẫn có quyền sinh sống, sử dụng căn nhà này do đồng thời là người đứng tên trong hợp đồng thuê nhà.

Với mảnh đất 200m2 (do các cô em của bố bạn ở nước ngoài gửi về mua) đang đứng tên bạn và mẹ bạn không có đóng góp trong quá trình mua bán, đây không phải là tài sản của mẹ bạn nên mẹ bạn không có quyền định đoạt, lập di chúc để lại tài sản cho em trai bạn thừa kế khi mất.

Trân trọng

Phòng Luật sư tư vấn Dân sự – Công ty Luật Minh Gia.