Chia thừa kế không đúng với di chúc để lại có được không?

Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi tư vấn đến công ty Luật Minh Gia. Với trường hợp của bạn, công ty chúng tôi xin tư vấn như sau:

Do bạn trình bày không rõ về việc cha bạn lập di chúc có hợp pháp hay không, nên công ty chúng tôi chia làm hai trường hợp sau đây:

Trường hợp thứ nhất: Bản di chúc của cha bạn là hợp pháp.

Điều 630 Bộ luật dân sự 2015 quy định Di chúc hợp pháp như sau:

“1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:

a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;

b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.

2. Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.

3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.

4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.

5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.”

Bản di chúc của cha bạn hợp pháp nghĩa là di chúc đủ điều kiện quy định tại Điều 630 Bộ luật dân sự 2015 nêu trên.

Theo như bạn nói, bản di chúc đó đang được mẹ bạn giữ. Căn cứ theo Khoản 3 Điều 641 bộ luật dân sự 2015, mẹ bạn phải có nghĩa vụ giao lại bản di chúc cho người thừa kế, hoặc người có thẩm quyền công bố di chúc, khi người lập di chúc chết. Việc giao lại bản di chúc phải được lập thành văn bản, có chữ ký của người giao, người nhận và sự có mặt của hai người làm chứng.

Như vậy, việc mẹ bạn không giao lại bản di chúc, và phân chia tài sản theo cảm tính như vậy là không phù hợp với quy định pháp luật. Việc phân chia tài sản phải được thực hiện theo đúng di chúc đã để lại.

Trường hợp thứ hai: Bản di chúc của cha bạn là không hợp pháp.

Di chúc không hợp pháp nghĩa là khi lập di chúc không đủ điều kiện quy định tại Điều 630 Bộ luật dân sự 2015 như đã nêu trên. Trường hợp di chúc cha bạn để lại không hợp pháp thì di sản thừa kế của cha bạn sẽ được chia theo pháp luật.

Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 quy định người thừa kế theo pháp luật như sau:

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”

Như vậy theo quy định này thì khi cha bạn mất đi di sản thừa kế của cha bạn sẽ được chia theo pháp luật cho hàng thừa kế thứ nhất, tức là mẹ bạn cùng những người con của cha bạn (bao gồm cả con riêng) đều có quyền được hưởng di sản thừa kế, và mỗi người được hưởng phần di sản bằng nhau. Như vậy, nếu mẹ bạn tự ý phân chia di sản thừa kế của cha bạn mà không được sự đồng ý của những người thừa kế thì những người này có quyền gửi đơn đến Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có bất động sản để yêu cầu phân chia di sản thừa kế.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn: Tư vấn về chia di sản thừa kế . Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ luật sư tư vấn trực tuyến - Số điện thoại 1900.6169 để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng

Chuyên viên Hoàng Phương Thảo - Công ty Luật Minh Gia.