Chia di sản thừa kế khi đã hết thời hiệu khởi kiện thế nào?

1. Luật sư tư vấn về luật thừa kế

Những người thuộc hàng thừa kế hoặc những người được định đoạt trong nội dung di chúc có quyền hưởng di sản. Tuy nhiên, quyền thừa kế không phải là vô thời hạn mà phải có thời hạn nhất định do pháp luật quy định. Vậy, thời hiệu chia thừa kế được pháp luật quy định như thế nào? Khi hết thời hiệu chia thừa kế thì những người thừa kế có quyền yêu cầu chia thừa kế không?

Để tìm hiểu quy định pháp luật về nội dung này bạn hãy liên hệ tới Luật Minh Gia, luật sư sẵn sàng giải đáp các vướng mắc của bạn.

Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm tình huống mà Luật Minh Gia tư vấn dưới đây để có thêm kiến thức pháp luật về thừa kế.

2. Chia thừa kế khi đã hết thời hiệu thừa kế thế nào?

Câu hỏi:

Gia đình tôi đang muốn phân chia quyền sử dụng do bố mẹ chúng tôi để lại, mẹ tôi chết năm 1977, bố tôi chết năm 1998 không để lại di chúc. Bố mẹ chúng tôi chỉ sinh được 08 người con, trong đó môt bà chị đã chết năm 1945 (lúc 2 tuổi), một bà chị khác đã chết năm 1974 ( có chồng và 03 người con).

Hiện tại, trên đất có vợ chồng người con trai cả của bà chị đã chết năm 1974 sinh sống. Gia đình tôi cho các cháu ở nhờ, trong nom đất đai, anh chị em chúng tôi đi làm công tác xa, thỉnh thoảng mới về quê chơi. Đến nay, anh chị em chúng tôi muốn làm GCNQSD đất, vậy xin hỏi luật sư 03 người con của bà chị (đã chết năm 1974) có được hưởng thừa kế, thế vị hay không?

Rất mong nhận được sớm sự hướng dẫn của luật sư! Xin chân thành cảm ơn!

Trả lời:

Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Điều 623 Bộ luật dân sự 2015 quy định về thời hiệu thừa kế như sau:

“1. Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế. Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó. Trường hợp không có người thừa kế đang quản lý di sản thì di sản được giải quyết như sau:

a) Di sản thuộc quyền sở hữu của người đang chiếm hữu theo quy định tại Điều 236 của Bộ luật này;

b) Di sản thuộc về Nhà nước, nếu không có người chiếm hữu quy định tại điểm a khoản này.”

Bên cạnh đó, tại Phần 1 Giải đáp 01/GĐ-TANDTC năm 2018 có quy định đối với trường hợp thừa kế mở trước ngày 10-9-1990 thì thời hiệu khởi kiện chia di sản thừa kế là bất động sản được thực hiện theo quy định tại Điều 36 của Pháp lệnh Thừa kế năm 1990 và hướng dẫn tại Nghị quyết số 02/HĐTP ngày 19-10-1990 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Pháp lệnh Thừa kế, cụ thể là: thời hiệu khởi kiện được tính từ ngày 10-9-1990.

Do đó, với trường hợp của bạn, mẹ bạn mất năm 1977, bố bạn mất năm 1998 căn cứ theo quy định trên thì thời hiệu yêu cầu phân chia di sản thừa kế vẫn còn. Do vậy, các đồng thừa kế trong trường hợp này vẫn có quyền yêu cầu phân chia di sản thừa kế.

Thắc mắc của bạn về quyền thừa kế thế vị của 3 người con của bà chị đã chết, theo quy định tại Điều 652 Bộ luật dân sự 2015 về thừa kế thế vị thì: “Trong trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.”

Theo thông tin bạn cung cấp thì người người chị này mất năm 1974, mẹ mất năm 1977, bố mất năm 1998. Như vậy, người chị này mất trước bố mẹ, do đó con của người chị sẽ được hưởng phần di sản mà người chị này được hưởng nếu còn sống theo quy định tại Điều 652 nêu trên, tức là 3 người con của người chị sẽ được thừa kế thế vị.

---

3. Có được làm giấy từ chối thừa kế tài sản khi cha mẹ còn sống?

Câu hỏi:

Kính chào Luật sư Minh Gia!  Rất mong Luật sư dành chút thời gian giải đáp giúp tôi trường hợp này: Nhà tôi có 3 anh chị em. Người anh cả và chị thứ 2 đều lập gia đình và ra riêng từ lâu. Cha mẹ tôi đã cho anh chị 1 số đất để làm ăn. Riêng tôi từ nhỏ sống chung với cha mẹ, được ba mẹ lo ăn học đàng hoàng. Hiện tại cha mẹ tôi dự tính sau khi nhận tiền bồi thường đất (chắc còn lâu lắm vì dự án này treo hơn 10 năm rồi) thì sẽ mua đất cho tôi để 3 người con ai cũng được số đất tương đương nhau. Nhưng tôi từ lâu không muốn nhận tài sản gì của cha mẹ. Tôi vừa học xong lớp liên thông đại học và muốn đi làm xa, và không có ý định quay lại đây sinh sống vì nơi này có nhiều ký ức buồn tôi không muốn nhớ. Tôi có thể ra văn phòng công chứng để làm giấy từ chối quyền thừa kế tài sản khi cha mẹ còn sống không ạ? Tôi xin chân thành cám ơn Thân chào.

Trả lời: Đối với yêu cầu hỗ trợ của anh/chị chúng tôi tư vấn như sau:

Điều 59 Luật công chứng 2014 quy định về công chứng văn bản từ chối nhận di sảnnhư sau:

"Người thừa kế có thể yêu cầu công chứng văn bản từ chối nhận di sản. Khi yêu cầu công chứng văn bản từ chối nhận di sản, người yêu cầu công chứng phải xuất trình bản sao di chúc trong trường hợp thừa kế theo di chúc hoặc giấy tờ chứng minh quan hệ giữa người để lại di sản và người yêu cầu công chứng theo pháp luật về thừa kế; giấy chứng tử hoặc giấy tờ khác chứng minh người để lại di sản đã chết."

Theo quy định trên, để được công chứng văn bản từ chối nhận di sản thì anh/chị cần phải cung cấp những giấy tờ sau:

1. Bản di chúc (trong trường hợp thừa kế theo di chúc) hoặc giấy tờ chứng minh quan hệ giữa người để lại di sản và người yêu cầu công chứng (trong trường hợp thừa kế theo pháp luật - không có di chúc).

2. Giấy chứng tử hoặc giấy tờ khác chứng minh người để lại di sản đã chết.

Như vậy, khi bố, mẹ anh/chị chưa chết thì anh/chị không thực hiện việc công chứng văn bản từ chối nhận di sản thừa kế được.

Hơn nữa, Điều 614 Bộ luật dân sự 2015 quy định:

"Điều 614. Thời điểm phát sinh quyền và nghĩa vụ của người thừa kế

Kể từ thời điểm mở thừa kế, những người thừa kế có các quyền, nghĩa vụ tài sản do người chết để lại."

Mà thời điểm mở thừa kế là thời điểm người có tài sản chết (Khoản 1 Điều 611 Bộ luật Dân sự 2015).

Như vậy, tại thời điểm này bố mẹ của anh/chị chưa chết nên anh/chị chưa có quyền được hưởng di sản thừa kế.

Trên đây là nội dung tư vấn về: Chia di sản thừa kế khi đã hết thời hiệu khởi kiện. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ luật sư tư vấn trực tuyến để được giải đáp.