Vay tiền không trả nợ có tố cáo được không?

Nội dung hỏi tư vấn:

Xin hỏi Luật sư một vấn đề mong Luật sư giải đáp. Tôi có cho một người bạn vay 60 tr để làm ăn không có giấy tờ ký nhận. Nay anh ta làm ăn không tốt tôi muốn đòi lại số tiền trên nhưng anh ta có ý không muốn trả mà cứ khất lần khất lượt. Nay tôi muốn hỏi Luật sư là nếu tôi khởi kiện anh ta về tội cố ý chiếm đoạt tài sản có đươc không? Và nếu kiện tôi có thể đòi lại được số tiền trên không? Rất mong sự giải đáp của Luật sư. Trân trọng cảm ơn!

Trả lời:

Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đến Công ty Luật Minh Gia. Với câu hỏi của bạn, chúng tôi xin tư vấn như sau:

Theo quy định tại Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015 quy định Hợp đồng vay tài sản: “Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định”.

Và khoản 1 Điều 466 quy định về Nghĩa vụ của bên vay: “Bên vay tài sản là tiền thì phải trả đủ tiền khi đến hạn; nếu tài sản là vật thì phải trả vật cùng loại đúng số lượng, chất lượng, trừ trường hợp có thỏa thuận khác’’.

Theo quy định pháp luật nêu trên, hợp đồng vay không bắt buộc phải được lập thành văn bản và bên vay khi đến hạn có nghĩa vụ phải trả đủ tiền cho bên vay. Trường hợp hợp đồng vay không có thỏa thuận về thời hạn vay mà bên cho vay muốn đòi lại tài sản vay thì bên cho vay sẽ phải thông báo cho bên vay một khoảng thời gian hợp lý. Đối chiếu trường hợp của bạn do không có giấy tờ vay nợ nên để yêu cầu nghĩa vụ thanh toán nợ thì phải có chứng cứ chứng minh khác liên quan tới dung vay mượn của các bên (trao đổi email, tin nhắn, ghi âm, người làm chứng....) và sự thỏa thuận về thời điểm thanh toán nợ. Nếu chưa đến hạn trả nợ mà bên bạn (bên cho vay) đòi nợ thì sẽ do bên bạn và bên vay thỏa thuận với nhau trả nợ trước thời hạn. 

Trường hợp nếu đến hạn trả nợ mà bên vay không trả đủ tiền cho bên bạn thì bên vay coi như là vi phạm hợp đồng vay. Bên bạn có quyền làm đơn khởi kiện ra Tòa án nhân dân nơi bên vay cư trú để giải quyết yêu cầu trả đủ tiền vay. Hồ sơ khởi kiện:

+ Đơn khởi kiện;

+ Chứng cứ chứng minh quan hệ vay mượn tiền;

+ Chứng minh thư nhân dân, sổ hộ khẩu photo chứng thực;

+ Xác nhận nơi cư trú của bên vay (nếu cần);

+ Tài liệu liên quan khác (nếu có).

Liên quan tới việc bạn muốn Tố giác tội phạm để bên vay bị truy cứu về hành vi lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản thì phải đảm bảo điều kiện theo quy định tại Điều 175 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi 2017 quy định về tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản:

“1.Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 4.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 4.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản hoặc đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 174 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm hoặc tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng hình thức hợp đồng rồi dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản đó hoặc đến thời hạn trả lại tài sản mặc dù có điều kiện, khả năng nhưng cố tình không trả;

b) Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng hình thức hợp đồng và đã sử dụng tài sản đó vào mục đích bất hợp pháp dẫn đến không có khả năng trả lại tài sản”.

Theo đó, để bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì bên vay cần có đủ dấu hiệu: Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng hình thức hợp đồng rồi dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản đó hoặc đến thời hạn trả lại tài sản mặc dù có điều kiện, khả năng nhưng cố tình không trả; hoặc sử dụng tài sản đó vào mục đích bất hợp pháp dẫn đến không có khả năng trả lại tài sản. Khi phát hiện có các dấu hiệu trên thì bạn có thể làm đơn tố cáo/tố giác tội phạm tới cơ quan công an nơi họ đang cư trú để cơ quan tiến hành điều tra và giải quyết, xử lý theo quy định pháp luật.

Trân trọng!